Phân Biệt Lãnh Đạo và Chỉ Huy là hai khái niệm mà nhiều người thường hay nhầm lẫn. Tuy nhiên, nếu xét kỹ hơn, chúng ta có thể thấy được sự khác biệt rõ ràng giữa lãnh đạo và chỉ huy. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn để phân biệt lãnh đạo và chỉ huy, từ đó giúp người đọc nắm bắt được bản chất của từng khái niệm.
1. Định nghĩa về lãnh đạo và chỉ huy
– Lãnh đạo (Leadership) là khả năng tạo ảnh hưởng, truyền cảm hứng và dẫn dắt người khác hướng tới mục tiêu chung. Lãnh đạo tập trung vào tầm nhìn, sự đổi mới và phát triển.
– Chỉ huy (Command) là việc ra lệnh, kiểm soát, giám sát để đảm bảo công việc được thực hiện đúng kế hoạch. Chỉ huy chú trọng vào kết quả, quy trình và tuân thủ.
Như vậy, về cơ bản, chúng ta có thể phân biệt lãnh đạo và chỉ huy dựa trên mục đích, phương pháp và kết quả mà từng phương thức hướng đến.
Có thể bạn quan tâm: https://sctt.net.vn/dich-vu-it-outsourcing/
2. Những điểm khác biệt chính giữa lãnh đạo và chỉ huy
Theo Warren Bennis, chuyên gia hàng đầu về lãnh đạo, sự khác biệt giữa lãnh đạo và chỉ huy thể hiện ở những mặt sau:
a. Về bản chất:
– Lãnh đạo mang tính đổi mới, sáng tạo. Lãnh đạo là “bản gốc”
– Chỉ huy mang tính duy trì, kiểm soát. Chỉ huy là “bản sao”
b. Về mục tiêu:
– Lãnh đạo tập trung phát triển con người và tổ chức
– Chỉ huy tập trung vào hệ thống, cấu trúc, quy trình
c. Về cách thức:
– Lãnh đạo dựa trên sự tin tưởng, truyền cảm hứng
– Chỉ huy dựa trên quyền lực, sự kiểm soát
d. Về tầm nhìn:
– Lãnh đạo có tầm nhìn rộng, nhìn xa trông rộng
– Chỉ huy có tầm nhìn hẹp, tập trung vào kết quả trước mắt
e. Về thái độ đối với thay đổi:
– Lãnh đạo chấp nhận thay đổi, thách thức hiện trạng
– Chỉ huy e ngại thay đổi, duy trì hiện trạng
Như vậy, phân biệt lãnh đạo và chỉ huy cho thấy chúng có những đặc điểm tương phản về nhiều mặt. Lãnh đạo thiên về tính nhân văn, còn chỉ huy thiên về tính kỹ thuật.
3. Tầm quan trọng của cả lãnh đạo và chỉ huy
Mặc dù có sự phân biệt lãnh đạo và chỉ huy, nhưng theo John Kotter, cả hai yếu tố này đều cần thiết cho sự thành công của tổ chức, đặc biệt trong môi trường kinh doanh phức tạp và thay đổi nhanh chóng như hiện nay.
Theo Kotter, lãnh đạo và chỉ huy là “hai hệ thống hành động khác biệt và tương hỗ”. Lãnh đạo giúp tổ chức thích ứng với sự thay đổi, đưa ra tầm nhìn và định hướng. Trong khi đó, chỉ huy giúp giải quyết vấn đề phức tạp, đem lại sự ổn định và trật tự.
Kotter cũng cảnh báo rằng lãnh đạo yếu với chỉ huy mạnh có thể tồi tệ hơn chỉ huy yếu với lãnh đạo mạnh. Điều này cho thấy sự cân bằng giữa lãnh đạo và chỉ huy là rất quan trọng. Tổ chức cần cả “cái đầu” của người lãnh đạo lẫn “bàn tay” của người chỉ huy.
4. Làm thế nào để phát triển cả năng lực lãnh đạo và chỉ huy?
a. Phát triển tư duy lãnh đạo:
– Xây dựng tầm nhìn rõ ràng, thống nhất cho tổ chức
– Chú trọng phát triển con người, truyền cảm hứng và động lực
– Thích ứng linh hoạt, sẵn sàng đối mặt với thay đổi
– Tạo dựng niềm tin và sự gắn kết
b. Phát triển kỹ năng chỉ huy:
– Lập kế hoạch chi tiết và tổ chức thực hiện
– Giám sát chặt chẽ tiến độ và chất lượng công việc
– Đưa ra quyết định kịp thời để xử lý các tình huống phát sinh
– Quản lý rủi ro và kiểm soát nguồn lực
c. Kết hợp lãnh đạo và chỉ huy một cách hiệu quả:
– Làm rõ “cái gì” và “tại sao” (lãnh đạo) trước khi triển khai “như thế nào” và “khi nào” (chỉ huy)
– Áp dụng phong cách lãnh đạo linh hoạt, biết chuyển đổi giữa lãnh đạo và chỉ huy tùy theo tình huống cụ thể
– Xây dựng văn hóa tổ chức cân bằng giữa tính ổn định và tính thích nghi
– Trao quyền và ủy thác, nhưng không quên giám sát và hỗ trợ khi cần thiết
5. Ví dụ điển hình về sự khác nhau giữa lãnh đạo và chỉ huy
– Steve Jobs (Apple): Là một nhà lãnh đạo tài ba với tầm nhìn xa về công nghệ và thiết kế. Ông đã định hướng và truyền cảm hứng cho Apple tạo ra những sản phẩm đột phá như iPhone, iPad. Jobs là một “nhà tiên tri”, một hình mẫu điển hình của lãnh đạo.
– Tim Cook (Apple): Là người kế nhiệm Steve Jobs, chịu trách nhiệm điều hành Apple. Cook nổi tiếng với khả năng quản lý chuỗi cung ứng và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động. Ông là một “nhà thực thi”, một ví dụ tiêu biểu của chỉ huy.
– Jeff Bezos (Amazon): Vừa là nhà lãnh đạo tầm cỡ với tầm nhìn dài hạn cho thương mại điện tử, vừa là nhà quản lý xuất sắc với khả năng triển khai và mở rộng quy mô nhanh chóng. Bezos đại diện cho sự kết hợp đỉnh cao giữa lãnh đạo và chỉ huy.
Qua các ví dụ trên, ta thấy mỗi doanh nghiệp, tùy giai đoạn lại cần sự phối hợp khác nhau giữa lãnh đạo và chỉ huy. Doanh nhân giỏi cần biết phát huy thế mạnh của mình, đồng thời bổ sung cho điểm yếu bằng cách hợp tác với những người có năng lực bổ trợ.
6. Kết luận
Phân biệt lãnh đạo và chỉ huy là việc cần thiết để chúng ta hiểu rõ được thế mạnh và điểm khác biệt của mỗi phương thức. Tuy nhiên, cả lãnh đạo và chỉ huy đều không thể thiếu trong bất kỳ tổ chức nào.
Lãnh đạo tạo ra tầm nhìn, chỉ huy biến tầm nhìn thành hiện thực. Lãnh đạo đưa ra câu hỏi “cái gì” và “tại sao”, chỉ huy trả lời “như thế nào” và “khi nào”. Nếu thiếu lãnh đạo, tổ chức sẽ mất phương hướng. Nếu thiếu chỉ huy, tổ chức sẽ thiếu hiệu quả.
Do đó, thay vì phân biệt lãnh đạo và chỉ huy một cách tuyệt đối, mỗi chúng ta nên phát triển cả hai năng lực này một cách toàn diện. Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức, tùy vào đặc thù và giai đoạn phát triển, sẽ cần pha trộn lãnh đạo và chỉ huy theo những tỷ lệ khác nhau.
Hy vọng bài viết đã phần nào làm rõ sự phân biệt lãnh đạo và chỉ huy, đồng thời chỉ ra tầm quan trọng của việc kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố này. Đó chính là chìa khóa thành công cho các nhà quản trị và lãnh đạo trong thời đại mới – Thời đại của sự thay đổi.
Ms. Nguyễn Thị Hồng Vân – Chuyên gia nhân sự tinh gọn Greenstarct – Khóa học quản trị nhân sự chuyên nghiệp tại Hà Nội – Tăng năng suất, giảm lãng phí
