Phong thái lãnh đạo – Bí quyết vươn tới thành công của người lãnh đạo

1. Phong thái lãnh đạo - Định nghĩa và ý nghĩa

Phong thái lãnh đạo thể hiện thông qua thái độ, cách ứng xử, cách ra quyết định và truyền đạt thông điệp của người lãnh đạo nhằm tác động, khuyến khích nhân viên nỗ lực để đạt mục tiêu chung.  à sự thể hiện tổng hòa giữa tính cách, kiến thức, kinh nghiệm, trí tuệ cảm xúc của người lãnh đạo. Có thể nói, phong thái lãnh đạo chính là "thương hiệu cá nhân" của nhà lãnh đạo. Một phong thái lãnh đạo tích cực, phù hợp sẽ giúp người lãnh đạo tạo dựng niềm tin, sự tôn trọng từ nhân viên, truyền cảm hứng và thúc đẩy họ phát triển. Ngược lại, phong thái lãnh đạo thiếu tích cực, không phù hợp sẽ làm giảm động lực, hiệu quả làm việc của nhân viên và kìm hãm sự phát triển của tổ chức. Vì vậy, việc xây dựng một phong thái lãnh đạo hiệu quả là vô cùng quan trọng đối với thành công của người lãnh đạo cũng như của tổ chức.

2. Các loại phong thái lãnh đạo phổ biến

Tùy vào tính cách, kinh nghiệm, bối cảnh tổ chức, người lãnh đạo có thể thể hiện các phong thái lãnh đạo khác nhau. Dưới đây là một số phong thái lãnh đạo phổ biến: 2.1. Phong thái lãnh đạo chuyên quyền Phong thái lãnh đạo chuyên quyền (autocratic leadership) đặc trưng bởi việc người lãnh đạo tập trung quyền lực, đưa ra mọi quyết định quan trọng mà ít lắng nghe ý kiến của nhân viên. Phong thái này khá hiệu quả trong các tình huống cấp bách cần ra quyết định nhanh. Tuy nhiên nếu áp dụng không đúng chỗ có thể gây mất động lực, không phát huy được sáng kiến của nhân viên. 2.2. Phong thái lãnh đạo dân chủ Trái ngược với phong thái chuyên quyền, nhà lãnh đạo theo phong thái dân chủ khuyến khích sự tham gia đóng góp ý kiến của nhân viên. Các quyết định thường được đưa ra thông qua thảo luận, bỏ phiếu... Phong thái dân chủ tạo động lực, sự gắn kết cao cho nhân viên, tuy nhiên đôi khi làm chậm tiến độ công việc. 2.3. Phong thái lãnh đạo trao quyền Phong thái lãnh đạo trao quyền (laissez-faire leadership) đặc trưng bởi việc người lãnh đạo giao nhiệm vụ, trao quyền cho nhân viên tự giải quyết công việc một cách chủ động. Họ ít can thiệp trực tiếp vào công việc của nhân viên. Phong thái này phù hợp với những nhân viên giàu kinh nghiệm, có kỹ năng làm việc độc lập cao. 2.4. Phong thái lãnh đạo định hướng hoặc huấn luyện Nhà lãnh đạo theo phong thái định hướng (coaching leadership) hành động như một huấn luyện viên, tập trung khai thác điểm mạnh, bồi dưỡng kỹ năng cho từng nhân viên. Họ dành thời gian lắng nghe, đưa ra phản hồi, động viên nhân viên phát triển. Phong thái này giúp xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa lãnh đạo và nhân viên. 2.5. Phong thái lãnh đạo chuyển đổi Nhà lãnh đạo chuyển đổi (transformational leadership) truyền cảm hứng cho nhân viên phá vỡ giới hạn của bản thân, đạt kết quả vượt bậc hơn mong đợi. Họ tạo dựng một tương lai tươi đẹp và thúc đẩy nhân viên nỗ lực không ngừng để biến viễn cảnh đó thành hiện thực. Phong thái này đặc biệt hiệu quả trong bối cảnh tổ chức cần sự thay đổi mạnh mẽ. 2.6. Phong thái lãnh đạo giao dịch Đúng như tên gọi, phong thái lãnh đạo giao dịch (transactional leadership) đặt trọng tâm vào các "giao dịch" giữa lãnh đạo với nhân viên. Người lãnh đạo đưa ra phần thưởng hoặc hình phạt tương ứng với kết quả làm việc của nhân viên. Phong thái này có thể khá hiệu quả trong ngắn hạn, tuy nhiên khó truyền được cảm hứng để thúc đẩy nhân viên trong dài hạn.

3. Các yếu tố tác động đến phong thái lãnh đạo

3.1. Bối cảnh tổ chức Văn hóa, quy mô, lĩnh vực hoạt động của tổ chức có ảnh hưởng đáng kể đến phong thái lãnh đạo. Ví dụ, trong các tổ chức quân đội, phong thái lãnh đạo chuyên quyền thường được áp dụng nhiều hơn do yêu cầu tuân thủ mệnh lệnh và kỷ luật cao. Trong khi đó, ở các công ty công nghệ, sáng tạo, phong thái dân chủ, trao quyền lại phù hợp hơn nhằm thúc đẩy tối đa óc sáng tạo của nhân viên. 3.2. Đặc điểm tâm lý của người lãnh đạo Tính cách, quan điểm, giá trị của người lãnh đạo có tác động mạnh mẽ đến phong thái lãnh đạo của họ. Nhà lãnh đạo hướng ngoại, cởi mở thường có xu hướng theo đuổi phong thái dân chủ. Trong khi đó, người lãnh đạo hướng nội, thích kiểm soát cao có thể thiên về phong thái chuyên quyền hơn. Tuy nhiên, yếu tố tâm lý chỉ là một phần, phong thái lãnh đạo còn chịu sự chi phối của nhiều nhân tố khác. 3.3. Tầm nhìn và năng lực của người lãnh đạo Một nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, trông rộng thường hướng tới phong thái lãnh đạo chuyển đổi, truyền cảm hứng để hiện thực hóa khát vọng lớn lao. Mặt khác, người lãnh đạo sở hữu năng lực, kinh nghiệm phong phú có thể tự tin áp dụng phong thái trao quyền, tin tưởng giao trọng trách cho nhân viên mà không cần kiểm soát chặt chẽ.

4. Một số lưu ý khi xây dựng phong thái lãnh đạo

- Không có một nào là hoàn hảo trong mọi hoàn cảnh. Vì vậy, người lãnh đạo cần linh hoạt điều chỉnh phong thái cho phù hợp với tình huống. - Thay vì áp đặt một phong thái cứng nhắc, hãy lắng nghe ý kiến phản hồi của nhân viên để có những thay đổi tích cực. Điều này giúp nhân viên thấy được sự quan tâm, coi trọng từ cấp trên. - Phong thái lãnh đạo cần xuất phát từ bản chất con người thật của người lãnh đạo. Nếu cố tình đóng khuôn một phong thái không phù hợp, nhân viên có thể cảm nhận được sự giả tạo đó. - Dù áp dụng phong thái nào, người lãnh đạo cũng cần thể hiện được sự chân thành, tử tế và nêu cao đạo đức trong công việc. Đây là yếu tố nền tảng giúp nhà lãnh đạo tạo dựng niềm tin và sự tôn trọng từ nhân viên. - Người lãnh đạo cần không ngừng học hỏi, trau dồi kỹ năng và mở rộng tầm nhìn để hoàn thiện phong thái lãnh đạo của bản thân. Một nhà lãnh đạo giỏi luôn là người học hỏi suốt đời. Kết luận: Phong thái lãnh đạo là yếu tố then chốt quyết định thành công của người lãnh đạo cũng như của tổ chức. Mỗi phong thái lãnh đạo đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Người lãnh đạo cần nhận diện phong thái nào phù hợp nhất với bản thân và hoàn cảnh để áp dụng một cách linh hoạt. Đồng thời, cũng đừng ngần ngại thay đổi để hoàn thiện phong thái lãnh đạo khi cần thiết. Một phong thái lãnh đạo tích cực, hiệu quả sẽ là kim chỉ nam dẫn lối cho sự phát triển bền vững của tổ chức và từng cá nhân trong đó.

Ms. Nguyễn Thị Hồng Vân - Chuyên gia nhân sự tinh gọn Greenstarct - Khóa học quản trị nhân sự chuyên nghiệp tại Hà Nội - Tăng năng suất, giảm lãng phí