Kế toán trưởng: Vai trò, mô tả công việc và yêu cầu cần có

Kế toán trưởng là một vị trí không thể thiếu trong bất kỳ doanh nghiệp nào. Là người đứng đầu bộ phận kế toán, kế toán trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và vận hành hoạt động tài chính, đồng thời tham mưu cho ban lãnh đạo các vấn đề liên quan. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về vai trò, mô tả công việc và yêu cầu cần có của một kế toán trưởng.

Kế toán trưởng là gì?

Kế toán trưởng (Chief Accountant) là người phụ trách cao nhất của bộ phận kế toán trong một tổ chức. Họ chịu trách nhiệm quản lý, giám sát mọi hoạt động liên quan đến tài chính, kế toán, đồng thời đề ra các chiến lược tài chính phù hợp nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Ở các doanh nghiệp lớn, kế toán trưởng thường làm việc dưới sự chỉ đạo của Giám đốc tài chính (CFO). Họ cần báo cáo định kỳ về tình hình tài chính và tham mưu cho ban lãnh đạo trong việc hoạch định các chiến lược kinh doanh. Để nắm giữ vị trí này, ứng viên cần có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, am hiểu sâu rộng về hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Các quy định của pháp luật về kế toán trưởng

•  Điều kiện để trở thành kế toán trưởng:

Theo Luật Kế toán 2015, để trở thành kế toán trưởng, ứng viên cần đáp ứng các yêu cầu:
– Có phẩm chất đạo đức tốt, trung thực và chấp hành pháp luật
– Có trình độ chuyên môn về kế toán từ trung cấp trở lên
– Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng
– Có kinh nghiệm làm kế toán từ 2-3 năm trở lên tùy vào trình độ

• Những đối tượng không được làm kế toán trưởng:

Luật Kế toán cũng quy định một số trường hợp không được đảm nhiệm vị trí kế toán trưởng:
– Người chưa thành niên, bị hạn chế năng lực hành vi dân sự
– Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị cấm hành nghề
– Người có quan hệ gia đình với lãnh đạo doanh nghiệp
– Người đang kiêm nhiệm các vị trí quản lý khác trong doanh nghiệp

Vai trò quan trọng của kế toán trưởng trong doanh nghiệp

Là người đứng đầu bộ phận kế toán, kế toán trưởng đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp:

• Quản lý hiệu quả tài chính: Kế toán trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động tài chính, kiểm soát chi phí, dòng tiền của doanh nghiệp, đảm bảo mọi việc được thực hiện minh bạch, chính xác và tuân thủ pháp luật. Họ cũng tham gia vào việc lập kế hoạch ngân sách, đánh giá hiệu quả các khoản đầu tư.
• Tham mưu chiến lược: Với kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm làm việc lâu năm, kế toán trưởng có thể nhìn nhận tổng quan về hoạt động tài chính, từ đó đề xuất các chiến lược, phương hướng phát triển phù hợp cho doanh nghiệp trong từng giai đoạn. Những ý kiến tham mưu của họ giúp ban lãnh đạo đưa ra quyết định đúng đắn.
• Quản trị rủi ro: Kế toán trưởng thường xuyên theo dõi, đánh giá các rủi ro tài chính tiềm ẩn, đồng thời đưa ra biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời. Điều này giúp doanh nghiệp hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực, duy trì sự ổn định trong hoạt động.

Mô tả công việc chi tiết của kế toán trưởng

Công việc của một kế toán trưởng khá đa dạng và bao quát nhiều mảng. Tùy vào quy mô và đặc thù của từng doanh nghiệp, công việc cụ thể của kế toán trưởng có thể bao gồm:

• Xây dựng và thực thi chính sách kế toán:
  – Thiết lập quy trình nghiệp vụ kế toán
  – Xây dựng hệ thống báo cáo tài chính
  – Đảm bảo tuân thủ chuẩn mực,chế độ kế toán và các quy định của pháp luật
• Quản lý hoạt động của bộ phận kế toán:
  – Lập kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho nhân viên
  – Đào tạo, hướng dẫn và giám sát công việc của nhân viên
  – Đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc
• Chịu trách nhiệm về các báo cáo tài chính:
  –  Lập và phân tích các báo cáo tài chính định kỳ
  – Cung cấp thông tin, giải trình về báo cáo cho các bên liên quan như lãnh đạo, cơ quan thuế, kiểm toán…
  – Đảm bảo báo cáo được lập đúng quy định, phản ánh trung thực tình hình tài chính
• Tham gia vào việc hoạch định tài chính:
  – Xây dựng kế hoạch ngân sách hàng năm
  – Tham mưu cho ban lãnh đạo các quyết định về đầu tư, sử dụng vốn
  – Đánh giá hiệu quả tài chính của các dự án, phương án kinh doanh
• Kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro:
  – Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ
  – Nhận diện, đánh giá và đề xuất biện pháp quản lý các rủi ro tài chính
  – Giám sát việc thực thi các biện pháp kiểm soát nội bộ

Nhiệm vụ cụ thể của kế toán trưởng

Để hoàn thành tốt vai trò của mình, kế toán trưởng cần thực hiện các nhiệm vụ chính sau:

• Tổ chức, chỉ đạo công tác kế toán:
  – Xây dựng và thực hiện quy chế quản lý tài chính, quy trình nghiệp vụ kế toán
  – Chỉ đạo hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
  – Kiểm tra, giám sát chứng từ kế toán và sổ sách kế toán
• Lập và trình bày báo cáo tài chính:
  – Tổng hợp số liệu, lập các báo cáo tài chính theo quy định
  – Phân tích, đánh giá báo cáo, đưa ra nhận định về tình hình tài chính
  – Giải trình, cung cấp thông tin cho kiểm toán, thanh tra…
• Tư vấn cho lãnh đạo trong các vấn đề tài chính:
  – Cung cấp thông tin, số liệu liên quan đến hoạt động tài chính
  – Đánh giá phương án, dự án đầu tư và đề xuất ý kiến
  – Tham mưu xây dựng định hướng, chính sách tài chính
• Kiểm soát tài chính và quản trị rủi ro:
  – Thiết kế, giám sát hệ thống kiểm soát nội bộ
  – Phân tích các rủi ro tài chính và đưa ra biện pháp phòng ngừa
  – Kiểm soát việc chấp hành pháp luật về tài chính

Những yêu cầu cần có để trở thành kế toán trưởng

Ngoài việc đáp ứng tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, người làm kế toán trưởng cần hội tụ những phẩm chất và kỹ năng sau:

•  Kiến thức chuyên môn sâu rộng về tài chính, kế toán
• Am hiểu về chế độ kế toán, chính sách thuế và các quy định pháp luật
• Kỹ năng lãnh đạo và quản lý nhân sự tốt
• Tư duy phân tích, tổng hợp và giải quyết vấn đề hiệu quả
• Khả năng giao tiếp, thuyết trình và làm việc nhóm tốt
• Thái độ làm việc nghiêm túc, cẩn thận và trung thực
• Ý thức học hỏi, cập nhật kiến thức thường xuyên

Lộ trình thăng tiến nghề nghiệp cho vị trí kế toán trưởng

Để trở thành kế toán trưởng, ứng viên thường trải qua quá trình tích lũy kinh nghiệm và thăng tiến như sau:

•  Nhân viên kế toán: Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành kế toán, ứng viên bắt đầu làm việc ở các vị trí nhân viên của bộ phận kế toán. Đây là cơ hội để tiếp xúc với công việc thực tế, rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ.
• Kế toán viên chính: Sau 2-3 năm kinh nghiệm, nhân viên kế toán có thể thăng tiến lên vị trí kế toán viên chính. Họ được giao xử lý các nghiệp vụ phức tạp hơn, có trách nhiệm cao hơn trong việc đảm bảo tính chính xác của báo cáo.
• Kế toán tổng hợp/Phó phòng kế toán: Đây là vị trí cấp quản lý, đòi hỏi kỹ năng chuyên môn vững vàng và khả năng quản lý nhân sự. Họ phụ trách một hoặc nhiều mảng của bộ phận kế toán, báo cáo và hỗ trợ kế toán trưởng.
• Kế toán trưởng: Vị trí cao nhất trong bộ phận kế toán, chịu trách nhiệm toàn bộ công tác tài chính, kế toán. Ứng viên cần có ít nhất 5-7 năm kinh nghiệm ở các vị trí kế toán, thành tích tốt và được tín nhiệm bởi lãnh đạo.

8. Sự khác biệt giữa kế toán trưởng và trưởng phòng kế toán

Trong một số doanh nghiệp, trưởng phòng kế toán và kế toán trưởng có thể là hai vị trí tách biệt. Sự khác biệt chính giữa hai vị trí này là:

• Trưởng phòng kế toán phụ trách quản lý trực tiếp bộ phận kế toán, thực hiện các công việc nghiệp vụ như lập chứng từ, ghi sổ, lập báo cáo… Họ trực tiếp báo cáo cho kế toán trưởng.
• Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ phận tài chính kế toán, chịu trách nhiệm trước pháp luật và lãnh đạo doanh nghiệp về toàn bộ hoạt động tài chính kế toán. Họ có nhiệm vụ tham mưu chiến lược tài chính, kiểm soát rủi ro và báo cáo trực tiếp cho lãnh đạo cấp cao.

Tuy nhiên, ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hai vị trí này thường được gộp chung lại. Khi đó, kế toán trưởng vừa phải đảm nhận vai trò lập báo cáo, quản lý nhân viên vừa tham gia vào hoạch định chiến lược.

Các câu hỏi thường gặp về vị trí kế toán trưởng

• Kế toán trưởng có bắt buộc phải có bằng cấp chuyên môn không?

Để trở thành kế toán trưởng, ứng viên bắt buộc phải có bằng tốt nghiệp từ trung cấp trở lên các chuyên ngành về kế toán, kiểm toán, tài chính. Ngoài ra, họ còn cần có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng.

• Doanh nghiệp nào bắt buộc phải có kế toán trưởng?

Theo Luật Kế toán, tất cả các doanh nghiệp hoạt động theo mô hình công ty Cổ phần, Công ty TNHH từ hai thành viên trở lên và Doanh nghiệp Nhà nước đều phải bổ nhiệm kế toán trưởng.

• Kế toán trưởng có thể kiêm nhiệm giám đốc tài chính được không?

Pháp luật không cấm kế toán trưởng kiêm nhiệm vị trí giám đốc tài chính. Tuy nhiên, hai vị trí này có phạm vi trách nhiệm và quyền hạn khác nhau nên doanh nghiệp cần cân nhắc việc tách biệt để vận hành hiệu quả.

•  Nhiệm kỳ của kế toán trưởng là bao lâu?

Không có quy định cụ thể về nhiệm kỳ của kế toán trưởng. Thời gian giữ chức vụ này phụ thuộc vào nhu cầu và quy định nội bộ của từng doanh nghiệp. Thông thường, kế toán trưởng sẽ được bổ nhiệm và làm việc đến khi nghỉ hưu hoặc chuyển công tác.

Kết luận

Kế toán trưởng là một vị trí quan trọng và không thể thiếu trong bất kỳ doanh nghiệp nào. Với vai trò điều hành các hoạt động tài chính kế toán, tham mưu chiến lược cho lãnh đạo và kiểm soát rủi ro, kế toán trưởng đóng góp lớn vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Để trở thành một kế toán trưởng giỏi cần có nền tảng kiến thức chuyên môn vững chắc, am hiểu luật pháp, kỹ năng quản lý và tư duy chiến lược tốt. Đồng thời, đây cũng là một nghề đòi hỏi sự tận tâm, trách nhiệm cao và đạo đức nghề nghiệp.

Với những thông tin tổng quan về vị trí kế toán trưởng được chia sẻ trong bài viết này, hy vọng các bạn đọc đã có cái nhìn đầy đủ và chính xác hơn về công việc đầy thử thách nhưng cũng rất thú vị này. Đây chắc chắn sẽ là một hướng phát triển nghề nghiệp tốt cho các bạn trẻ yêu thích và đam mê với lĩnh vực tài chính kế toán.