Nguyên tắc Quản trị doanh nghiệp là một lĩnh vực đầy thách thức và đòi hỏi nhiều kỹ năng, kinh nghiệm. Để quản trị tốt một tổ chức, doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản. Một trong những học thuyết về nguyên tắc quản trị nổi tiếng nhất là 14 nguyên tắc do nhà quản trị học người Pháp Henry Fayol đưa ra vào đầu thế kỷ 20.
XEM THÊM KHÓA HỌC TẠI ĐÂY: https://greenstarct.vn/khoa-hoc-quan-tri-doanh-nghiep-vua-va-nho/
https://greenstarct.vn/khoa-hoc-quan-tri-doanh-nghiep/
Dù đã ra đời cách đây hơn 100 năm, nhưng 14 nguyên tắc quản trị của Fayol vẫn còn nguyên giá trị và được giảng dạy tại nhiều trường đại học, viện đào tạo về quản trị trên thế giới. Cùng tìm hiểu sâu hơn về 14 nguyên tắc này để hiểu vì sao nó lại trở thành nền tảng trong hoạt động quản trị hiện đại.
14 nguyên tắc quản trị
Chuyên môn hóa và phân công lao động
Nguyên tắc đầu tiên Fayol đề cập đến là sự chuyên môn hóa và phân công lao động hợp lý. Theo đó, việc phân bổ công việc và chuyên môn hóa từng bước trong chu trình sản xuất sẽ giúp nâng cao kỹ năng, hiểu biết nghề nghiệp của người lao động, thúc đẩy tính tập trung và hiệu quả làm việc. Mỗi người nên được giao đảm nhận những công việc phù hợp với năng lực, sở trường của mình.
Quyền hạn đi đôi với trách nhiệm
Khi giao cho nhân viên một trách nhiệm, lãnh đạo cần trao cho họ quyền hạn tương ứng để có thể hoàn thành nhiệm vụ. Ngược lại, với quyền hạn được giao, mỗi cá nhân phải chịu trách nhiệm về kết quả, hiệu quả công việc trước cấp trên. Việc quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm giúp tránh tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm trong tổ chức.
Kỷ luật
Để doanh nghiệp hoạt động trơn tru và phát triển, kỷ luật là yếu tố không thể thiếu. Kỷ luật ở đây bao gồm việc đưa ra các tiêu chuẩn, quy tắc, giá trị chung mà mọi thành viên phải tuân thủ. Sự đồng thuận và tôn trọng lẫn nhau giữa công ty và nhân viên trên cơ sở các nguyên tắc đó là điều kiện tiên quyết cho sự thành công.
Thống nhất mệnh lệnh
Mỗi nhân viên chỉ nên báo cáo và nhận chỉ đạo từ một người quản lý trực tiếp. Điều này giúp tránh tình trạng nhân viên phải đáp ứng những yêu cầu trái chiều từ nhiều cấp trên. Nguyên tắc này đặc biệt quan trọng trong mô hình tổ chức truyền thống có cấu trúc thứ bậc rõ ràng.
Thống nhất đường lối
Các nhóm làm việc hướng tới cùng một mục tiêu nên được lãnh đạo bởi một người quản lý và làm theo một kế hoạch chung. Việc này giúp đảm bảo sự thống nhất và phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận. Nếu mỗi nhóm đi theo một hướng riêng, toàn bộ tổ chức sẽ thiếu sự gắn kết và khó đạt được mục tiêu chung.
Lợi ích chung cần đặt lên trên hết
Lợi ích của tổ chức phải được ưu tiên hàng đầu, đứng trên lợi ích cá nhân của từng thành viên hay bộ phận. Mọi quyết định hay hành động đều cần xuất phát từ lợi ích chung, vì sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, các nhà quản trị cũng cần xem xét, cân bằng hài hoà giữa lợi ích chung và lợi ích của từng cá nhân.
Thù lao công bằng và thoả đáng
Chính sách thù lao, đãi ngộ cần công bằng và đảm bảo sự hài lòng của cả người lao động lẫn doanh nghiệp. Mức lương, thưởng nên gắn với năng suất, hiệu quả làm việc, khuyến khích người lao động cống hiến. Trong khi đó, doanh nghiệp cũng cần tính toán hợp lý chi phí nhân sự để đảm bảo lợi nhuận.
Tập trung quyền hành
Cơ cấu tổ chức càng phẳng, quyền hành càng phân tán. Tuy nhiên, Fayol cho rằng dù cơ cấu có phân quyền đến đâu, quyền quyết định cuối cùng về những vấn đề trọng yếu vẫn cần tập trung vào tay một số người lãnh đạo cao nhất. Các doanh nghiệp cần cân nhắc mức độ phân quyền, tự do hoá cho cấp dưới, tránh sự tuỳ tiện quá mức dẫn đến hỗn loạn.
Chuỗi cấp bậc rõ ràng
Chuỗi mệnh lệnh từ cấp trên xuống cấp dưới phải rõ ràng, hợp lý. Cấp dưới cần hiểu rõ mình báo cáo cho ai, nhận nhiệm vụ từ người nào. Các nguyên tắc, luật lệ, hướng dẫn cũng cần được thể hiện cụ thể để nhân viên dễ nắm bắt và thực hiện.
Trật tự
Mỗi vị trí trong tổ chức cần được sắp xếp hợp lý, mỗi nhân viên nên có chỗ đứng với năng lực, trình độ của mình. Tương tự, mọi tài sản, trang thiết bị, hồ sơ cũng cần được bố trí ngăn nắp, khoa học để thuận tiện cho công việc. Sự trật tự, ngăn nắp là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất làm việc của cả tổ chức.
Công bằng
Nhà quản trị cần đối xử công bằng với nhân viên, không thiên vị hay phân biệt đối xử. Các quy định, hình thức khen thưởng, kỷ luật được áp dụng như nhau với mọi người. Sự công bằng sẽ tạo động lực, khuyến khích tinh thần làm việc, gắn bó lâu dài của nhân viên với tổ chức.
Ổn định nhiệm vụ
Nhân viên nên được giao những nhiệm vụ ổn định trong một khoảng thời gian đủ dài để phát huy hết khả năng của mình. Lãnh đạo cần tạo điều kiện để họ chuyên tâm, tập trung cho công việc trong phạm vi trách nhiệm được giao. Sự luân chuyển, thay đổi nhiệm vụ quá thường xuyên sẽ khiến nhân viên không đủ thời gian để thích ứng và thể hiện năng lực.
Khuyến khích sáng kiến
Doanh nghiệp cần tạo môi trường khuyến khích nhân viên đóng góp ý tưởng, sáng kiến giúp cải thiện phương thức làm việc. Các ý kiến đóng góp hữu ích nên được ghi nhận, khen thưởng xứng đáng. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn thúc đẩy sự gắn kết, cống hiến của nhân viên.
Tinh thần đoàn kết
Tinh thần đoàn kết là yếu tố thiết yếu trong văn hóa doanh nghiệp. Mọi nhân viên cần thấu hiểu và làm việc vì mục tiêu chung, cùng chung tay góp sức để tổ chức vượt qua thử thách, phát triển bền vững. Sự đoàn kết, hợp tác giữa các cá nhân, bộ phận cũng giúp tạo nên sức mạnh tập thể, tối ưu hóa nguồn lực.
Tóm lại
14 nguyên tắc của Henry Fayol đã trở thành kim chỉ nam, nền tảng cho hoạt động quản trị trong nhiều tổ chức, doanh nghiệp. Các nguyên tắc này đề cao sự phân công lao động khoa học, kỷ luật, trật tự, công bằng và thống nhất trong toàn tổ chức. Dù một số nguyên tắc có thể có điều chỉnh cho phù hợp với mô hình tổ chức và bối cảnh hiện đại, tuy nhiên tinh thần cốt lõi mà Fayol đưa ra vẫn luôn được trân trọng, vận dụng trong thực tiễn quản trị.
Yếu tố then chốt quyết định thành công của doanh nghiệp là sự kết hợp linh hoạt, phù hợp những nguyên tắc quản trị với đặc thù riêng của từng tổ chức. Bên cạnh đó, sự cam kết thực hiện nhất quán các nguyên tắc này của toàn thể nhân viên, từ lãnh đạo cao nhất đến các cấp thấp hơn, là điều kiện tiên quyết để hệ thống vận hành trơn tru và phát huy sức mạnh tối đa.
Trong bối cảnh kinh doanh đầy biến động hiện nay, các nhà quản trị không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn phải là những người có tầm nhìn, biết vận dụng những bài học quý báu từ quá khứ. 14 nguyên tắc quản trị của Fayol chính là một trong những di sản quý giá, nền tảng vững chắc để các nhà lãnh đạo học hỏi, vận dụng linh hoạt vào công cuộc quản trị và phát triển bền vững doanh nghiệp của mình.
-
Ms. Nguyễn Thị Hồng Vân – Chuyên gia nhân sự tinh gọn Greenstarct – Khóa học quản trị nhân sự chuyên nghiệp tại Hà Nội – Tăng năng suất, giảm lãng phí
